Vakantie China
China is een van de grootste landen ter wereld. Millennia lang was het een keizerrijk. Uit deze tijd stamt de Chinese muur. Dit verdedigingswerk is 5.400 kilometer lang en loopt van Shanhaiguan Pass in het oosten tot aan de Jiayuguan Pass in het westen. Een andere bezienswaardigheid is het graf van een van de keizers dat 'bewaakt' wordt door een legertje terracotta-soldaten. Ook bijzondere zijn de Verboden Stad en de Hemeltempel in Beijing en talrijke tempels in het gehele land.
In 1949 werd China een streng geregeerde communistische 'volksrepubliek'. De jongere generatie probeert de laatste jaren het ondemocratische regime te bewegen tot het verlenen van meer politieke en economische vrijheid, iets wat maar mondjesmaat lukt.
Het grote land bestaat uit een aantal regio's: de uitgestrekte laagvlakte van het noordoostelijke deel; het heuvelachtige en waterrijke zuidoostelijke deel; het lössplateau van Centraal China; het hoogland van Tibet en Qinghai en de woestijn- en steppe gebieden van Xinjiang en Binnen-Mongolië.
Natuur
Een land dat zo’n groot deel van de aarde beslaat als China, kan geen tekort hebben aan natuurschoon. Daar komt nog bij dat Chinese dichters en schilders altijd veel nadruk hebben gelegd op de wonderen der natuur in hun land, alsof schoonheid, die de zintuigen genot verschaft en de geest inspireert, deel uitmaakte van de overeenkomst tussen het Rijk van het Midden en de Hemel die over het rijk waakte.
Vijf Heilige Bergen (Wu Yue) is de verzamelnaam voor de vijf bergen die in de Chinese mythen worden beschouwd als plaatsen waar de goden samenkomen. Nu zijn dit allemaal plaatsen waar mensen heengaan als pelgrim of toerist.
Er zijn evenwel veel bergen die nog veel indrukwekkender zijn dan deze: de Himalaya op de grens met Tibet en Nepal terwijl in China zelf het Kunlun-gebergte waarvan de toppen de 7000 meter halen en waarvan de smeltende sneeuw zowel de Jangtsekiang als de Gele Rivier voedt. In het autonome gebied Xinjiang, in Qinghai en Binnen-Mongolië bevinden zich enkele van de opmerkelijkste natuurverschijnselen ter wereld, waaronder de Gobi- en de Taklamakanwoestijn, de Qinghai, het grootste zoutwatermeer van China en de verzengend hete Turpan-depressie.
Langs zijn 18.000 km lange kust ligt een weelde aan stranden en woeste kusten, maar toch roept China niet het beeld op van het ideale strandvakantieland. Dit komt gedeeltelijk doordat het kustgebied dichtbevolkt en geïndustrialiseerd is, en de kwaliteit van het zeewater, om het zacht uit te drukken, dubieus is. Toch wordt er een toeristische infrastructuur van internationale kwaliteit ontwikkeld op het eiland Hainan.
Klimaat
In een groot land als China zijn verschillende klimaten aanwezig. In het noordoostelijke deel en centraal China zijn de zomers heet en de winters koud met veel zand- en stofstormen.
Het zuidoostelijk deel heeft een tropisch klimaat en heeft een regenperiode in de zomer.
De kustregio heeft een zeeklimaat met in verhouding meer regen in de zomer. Van juli tot oktober kunnen hier tropische cyclonen voorkomen.
Tibet en Qinghai hebben een bergklimaat, met strenge winters en matig warme zomers, terwijl in de woestijn en steppegebieden van Xinjiang en Binnen Mongolië het verschil tussen dag (zeer heet) en nacht (koud) groot is. Hier valt ook minder regen.
Taal
De belangrijkste taal van China is het Mandarijn, welk woord komt van het Portugese mandar (‘besturen’). Het werd gebruikt in verband met de keizerlijke ambtenaren die hun eigen ‘officiële taal’ spraken. Mandarijn is nu de moedertaal van zo’n driekwart van de Chinese bevolking, voor het merendeel in het midden en het noorden. De Peking-variant van het Mandarijn (zonder het karakteristieke Pekinese gebrouw) is de officiële taal van het land en wordt putonghua genoemd (‘de gemeenschappelijke taal’).
Het Kantonees is de tweede taal. Het wordt vooral gesproken in de provincie Guangdong, in Hongkong en in Macau. Hoewel het dezelfde karakters gebruikt als het Mandarijn, is het verschil in uitspraak te vergelijken met het verschil tussen Nederlands en Engels. Andere belangrijke talen zijn Xiang en Gan in de provincies Hunan en Jiangxi, Wo rond Sjanghai, Min in Fujian en Hakka in het zuiden. Er zijn ook tientallen dialecten.
Cultuur
Het is niet eenvoudig om de cultuur van 1,2 miljard mensen af te bakenen, al helpt het wel dat 94 procent van de bevolking Han-Chinees is. Zij delen een geschiedenis die teruggaat tot ten minste 5000 jaar geleden.
De Chinezen zijn trots op hun cultuur, al kijken ze soms ook wel eens naar andere landen om te zoeken naar een vooruitgangsmodel. Die culturele trots, het gevoel om te behoren tot iets dat groter is dan het individu, een sociale structuur die de tand des tijds heeft doorstaan, maakt deel uit van het aangeboren superioriteitsgevoel dat de meeste Chinezen hebben tegenover hen die de pech hebben gehad om niet als Chinees op de wereld gekomen te zijn.
Dit betekent niet dat de ‘doorsnee-Chinees’ zich altijd cultureel bewust is. Eigenlijk geven ze minder om de grote symbolen van hun cultuur – confucianisme, keizerlijke dynastieën, schilderkunst, kalligrafie – dan de toeristen. Dit komt voor een deel doordat het dagelijks bestaan al hard genoeg is. Zelfs de religie heeft, bij de weinigen die daar nog aan doen, een zeer duidelijk praktisch aspect, waarbij de goden hun dienaren behoren te belonen met gezondheid, rijkdom of promotie.
Eten en drinken
De Chinezen eten natuurlijk met stokjes, maar je kunt vaak wel om bestek vragen. Voor niet al te veel geld kun je goed eten. Je bent per persoon rond de tien Euro kwijt voor een maaltijd. Chinezen zijn meesters in het klaarmaken van bijzonder eten. Groente, kip, vlees, eieren, vis, alles vind je terug in de gerechten (soms zelfs katten). Vaak wordt het gegeten met rijst of als noodles verpakt. Door de Chinezen wordt vaak thee gedronken bij het eten, maar wijn, bier en frisdanken zijn ook te krijgen.
Een spreekwoord zegt dat 'een Chinees alles eet wat vliegt, behalve een vliegtuig en alles eet dat poten heeft, behalve een tafel'. Het resultaat van het feit dat men in de ook wat karige periodes voldoende voedsel moest vinden om de bevolking te voeden. Men kan met eenvoudige middelen en ingrediënten de meest fantastische maaltijden bereiden.
De kwaliteit van het voedsel is over het algemeen goed, zelfs in de kleinste restaurants. Doordat de ingrediënten in hete olie (en in een wok) worden bereid, zullen toeristen nauwelijks ziek worden van het eten, mits er maar voldoende rijst bij wordt geconsumeerd om maag en darmen de wat vettere hapjes zonder problemen te laten verwerken.
Meer zul je moeten wennen aan de Chinese tafelmanieren, zoals het laten van stevige boeren om aan te geven dat het goed gesmaakt heeft en het luidruchtig opslurpen van allerlei gerechten. De Chinees eet nooit a la carte, maar bestelt zo veel schotels als er mensen aan tafel komen zitten. Je kunt van alle schotels steeds een beetje in je kommetje scheppen. Om de gaatjes aan het einde van de maaltijd te vullen, wordt soep geserveerd.
Accomodatie
Hotels zijn er in China in alle soorten en maten. Sommige grote hotelketens hebben de handen ineengeslagen en in belangrijke toeristencentra luxehotels neergezet waar werkelijk niets op is aan te merken. Misschien stelt China wel té hoge eisen aan de hotels; te veel hotels mikken op het bovenste marktsegment, waardoor er een tekort is aan redelijke hotels voor reizigers met een beperkt budget.
Wie deelneemt aan een georganiseerde reis, heeft een bepaald verwachtingspatroon en weet na een nacht of twee of aan dat patroon wordt voldaan. Dergelijke reizen zijn betrouwbaar,
al is China zo groot dat er verschillen kunnen optreden. Toch kan het slonzige gedrag van het personeel, of van de vorige hotelgasten, uw verblijf wel degelijk bederven, behalve in de tophotels.
In de minder goed geleide hotels kunt u van alles verwachten. Prijs uzelf gelukkig als het beperkt blijft tot vuile ruiten die het uitzicht verpesten. Het ongemak kan zich uitbreiden tot smerige lakens, die vele gasten hebben meegemaakt, toiletten die constant doorlopen, warm water dat het niet doet, brandplekken van sigaretten in het tapijt, opgedroogde spuug- en sportvlekken, naakt elektriciteitsdraad en niet goed passende stekkers. Klagen heeft zelden resultaat, maar u kunt het proberen.
De onafhankelijke reiziger heeft nog veel minder kans om aan acceptabele accommodatie te komen voor een redelijke prijs. In veel steden en toeristische gebieden zit er soms niet veel anders op dan een kamer te nemen in het dure vijfsterrenhotel. Goedkopere zijn er wel (vaak met belabberde service en hygiëne), maar die accepteren veel al alleen Chinese gasten.
Autoverhuur
Pas sinds kort zijn er autoverhuurbedrijven in Peking en Sjanghai, maar ze zijn erg minimaal. Een auto met chauffeur is daarentegen gemakkelijk te huren. Inlichtingen kunt u krijgen bij de hotelbalies en de plaatselijke kantoren van CITS en CTS.
Openbaar vervoer
De bussen en de minibussen in de steden zijn extreem goedkoop, maar altijd overvol. De dienstregeling is moeilijk te begrijpen. De meeste steden hebben echter wel een lange boulevard, en het is relatief eenvoudig om erachter te komen waar de bus heen gaat. U springt er gewoon op of af.
Peking beschikt over een snel en efficiënt (maar niet erg uitgebreid) metrostelsel. In Sjanghai is er een in ontwikkeling. Het MTR-netwerk in Hongkong is voortreffelijk.
De trein is het meest geliefde vervoermiddel voor de langere afstand. De spoorwegservice varieert in comfort, maar niet veel in snelheid – alle treinen zijn tamelijk traag. De beste reismethode voor toeristen die twee, drie of vier dagen door China trekken, is de slaapwagon in de zachte klasse, want dan bent u verzekerd van een slaapplaats in een coupé voor vier personen, en van lakens, dekens en een restauratiewagon.
De slaapwagon in de harde klasse is veel minder comfortabel. U slaapt dan in een open compartiment met zes banken. De treinen met zachte en harde zittingen zijn niet comfortabel voor een reis die meer dan een dag duurt. De klasse met harde stoelen is lawaaiig, druk en vergeven van het spuug. U krijgt er wel een sfeervolle indruk van het echte China.
Plaatselijk transport
In de regel rijden er veel taxi’s rond en kunt u ze op straat aanhouden. De taxi’s van hotels zijn vaak zeer duur in vergelijking met de gewone taxi’s op straat. In sommige steden moet u eindeloos delibereren over de prijs en de route, en eerlijke chauffeurs zijn dun gezaaid. Peking, Sjanghai en Guangzhou vallen nog wel mee, en een probleem is snel opgelost wanneer u een voorbijrijdende politieagent aanhoudt.
Praktische zaken
Douane en grensformaliteiten
U kunt belastingvrij 2 liter alcoholhoudende drank, 600 sigaretten en 0,5 liter parfum meenemen. Ook is er een theoretische limiet van 1000 meter videofilm en 72 fotorolletjes.
U mag onbeperkt vreemde valuta invoeren, maar een bedrag boven US$ 5000 moet worden aangegeven. Bewaar het bonnetje wanneer u buitenlands geld opneemt voor het geval u het overschot weer terug wilt uitvoeren.
De Chinese douane treedt streng op tegen de invoer van drugs en pornografische of opruiende lectuur. Ook een overmatige hoeveelheid religieuze literatuur komt verdacht over. Het is verboden om Chinese valuta mee het land uit te nemen.
Gezondheid
Het is aan te raden dat de reiziger naar China zijn tetanus- en polio-injecties heeft bijgehouden en zich laat inenten tegen hepatitis-A. Wie naar landelijke gebieden gaat of een tocht over de rivier wil maken, kan beter maatregelen treffen tegen malaria. Kijk uit met eten en water: drink water uit de fles en let erop dat het eten gewassen is en op schone wijze bereid. Vermijd zuivelproducten, behalve gepasteuriseerde.
Geld
'Renminbi' is de officiele naam van het Chinese geld. De munteenheid is yuan, ook wel 'kuai' genoemd, waarvan briefjes zijn met de volgende waarden: 100, 50, 10, 2 en 1 yuan. Eén yuan is 10 jiao (of 'mao'), en die wordt weer onderverdeeld in 10 fen.
Je kunt in China als toerist ook terecht met Amerikaanse dollars en Nederlands geld, zowel contant als in cheques.
Tijdsverschil
Het is er 7 uur later dan in Nederland.